◄ 50 سال سياست آمريكا در خاور ميانه





1947 - 1948 سازمان ملل، فلسطين را به دو قسمت، يكى يهودى نشين و ديگرى اعراب فلسطينى تقسيم نمود. اعراب فلسطينى مورد تجاوز قرار گرفتند و300000 فلسطينى از مناطق تحت‏سلطه يهوديان بيرون رفتند و يا به زور بيرون رانده شدند. نيروهاى يهود پيروز شدند و استقلال اسرائيل را اعلام كردند.
1953- سازمان سيا به نيروهاى نظامى ايران كمك كرد تا با انجام يك كودتا، نخست وزير مردمى ايران، محمد مصدق را از قدرت بركنار كنند، چرا كه آمريكا او را يك خطر كمونيستى مى دانست. آمريكا محمد رضا پهلوى را در خارج از كشور به عنوان حاكم ايران منصوب نمود.
1956- اسرائيل براى كسب حاكميت‏بر كانال سوئز به مصر حمله كرد. انگلستان و فرانسه قطعنامه سازمان ملل براى توقف عمليات نظامى را وتو كردند. اين قطعنامه، از طرف آمريكا حمايت مى‏شد. نيروهاى انگليسى به مصر حمله كردند.
1960- ايران، عراق، كويت، عربستان سعودى و ونزوئلا سازمان كشورهاى صادر كننده نفت - اوپك را تشكيل دادند.
1966- آمريكا اولين بمب افكن‏هاى خود را به اسرائيل فروخت. اين عمل آمريكا مغاير با معاهده 1965 مبنى بر عدم فروش سلاح به كشور يهود بود.
1967- جنگ شش روزه اسرائيل، يورشى بازدارنده را به همسايگان عرب خود آغاز كرد و بيت‏المقدس، شبه جزيره سينا، نوار غزه و بلندى‏هاى جولان را تصرف كرد و كويت و عراق، صادرات نفت‏به آمريكا را قطع كردند. سازمان ملل با صدور قطعنامه 242 از اسرائيل خواست كه از سرزمين‏هاى اشغالى عقب‏نشينى كند، اسرائيل امتناع كرد.
1968- اولين هواپيماربايى توسط چريك‏هاى عرب در پرواز A1E1 از رم به تلاويو صورت گرفت و آغازى بود بر ده‏ها سال هواپيماربايى، گروگانگيرى و ترور به عنوان يكى از استراتژى‏هاى گروه‏هاى عرب در مبارزه با اسرائيل.
1969- معمر قذافى با انجام كودتا در ليبى به قدرت رسيد و دستور داد تا نيروى هوايى آمريكا تريپولى را ترك كند.
1972- هشت كماندوى عرب وابسته به گروه فلسطينى سپتامبر سياه، 11 ورزشكار اسرائيلى را در بازى‏هاى المپيك مونيخ كشتند.
1973- مصر و سوريه به جهت‏بازپس گيرى بلندى‏هاى جولان و شبه جزيره سينا به اسرائيل حمله كردند. آمريكا 2/2 ميليارد دلار كمك اضطرارى به اسرائيل اعطا كرد و جريان جنگ را به نفع اسرائيل درآورد. كشورهاى عرب، صدور نفت‏به آمريكا را قطع كردند.
1974- مجمع عمومى سازمان ملل حق استقلال فلسطينيها را به رسميت‏شناخت.
1976- سازمان ملل طى قطعنامه‏اى اسرائيل را به دليل ارتكاب جنايات جنگى در سرزمين‏هاى اشغالى مقصر دانست. آمريكا به اين قطعنامه راى بى‏طرف داد. فرانشيز ملوى سفير آمريكا، در لبنان و يكى از رايزن‏هاى سفارت در بيروت، ترور شدند. آمريكا سفارت خود را در لبنان تعطيل كرد.
1978- اسرائيل و مصر معاهده صلح كمپ ديويد را به ميانجيگرى آمريكا به امضا رساندند. 18 كشور عربى مصر را تحريم اقتصادى كردند. انور سادات رئيس جمهور مصر و بگين نخست وزير اسرائيل، جايزه صلح نوبل را دريافت كردند.
1979- آيت الله خمينى، رهبرى كه انقلاب ريشه‏اى اسلامى را در ايران هدايت مى‏كرد، آمريكا را شيطان بزرگ ناميد. دانشجويان ايرانى به سفارت آمريكا در تهران حمله كردند و 66 آمريكايى را به مدت 15 ماه گروگان گرفتند. آمريكا ايران را تحريم كرد. مخالفان در ليبى و پاكستان به سفارت‏هاى آمريكا حمله كردند.
1981- اسرائيل رآكتور هسته‏اى عراق را بمباران نمود. چريك‏هاى مسلمان با ترور سادات، رئيس جمهور مصر، معاهده صلح اين كشور با اسرائيل را زير پا گذاشتند.
1982- اسرائيل جهت‏بيرون راندن سازمان آزادى بخش فلسطين به لبنان يورش برد و باعث تسريع انتخابات در جهت روى كار آمدن يك دولت دوست‏شد. اسرائيل يك منطقه امنيتى 25 مايلى در طول مرز خود با لبنان ايجاد كرد. آريل شارون وزير دفاع اسرائيل به چريك‏هاى مسيحى لبنانى اجازه داد تا به اردوگاه پناهندگان در خارج از بيروت در صبرا و شتيلا وارد شوند. در اين قتل عام سه روزه، بيش از 600 پناهنده غير نظامى كشته شدند. آمريكا و چند كشور ديگر نيروى حافظ به لبنان اعزام كردند.
1983- يك بمب جا سازى شده در يك كاميون، در پادگان نيروى دريايى آمريكا در بيروت منفجر شد و 241 سرباز كشته شدند. نيروهايى آمريكايى عقب‏نشينى كردند.
1986- آمريكا به تلافى بمب گذارى يك كلوپ شبانه آمريكايى در برلين، ليبى را بمباران كرد. در اين حمله هوايى، 15 نفر از جمله دختر خردسال معمر قذافى كشته شدند. كشورهاى عرب اين حمله را محكوم كردند.
1987- آغاز انتفاضه فلسطينى در كرانه غرب رود اردن و نوار غزه.
1990- عراق به كويت‏حمله كرد. صدام حسين خواستار خروج اسرائيل از سرزمين‏هاى اشغالى شد. سازمان ملل، عراق را تحت تحريم‏هايى قرار داد كه اقتصاد اين كشور را فلج كرد.
1991- آمريكا و متحدانش از سوى عربستان سعودى، به عراق حمله كردند. جنگ خليج‏سه ماه بعد به پايان رسيد، اما استقرار نيروهاى آمريكايى همچنان ادامه داشت و همواره 17000 تا 24000 نيروى نظامى آمريكايى در منطقه حضور داشتند.
1993- در بمب گذارى تجارت جهانى، در نيويورك، 6 نفر كشته شدند. نيروهاى ويژه آمريكا كه در سومالى، به عنوان نيروهاى حافظ صلح مستقر شده بودند تلاش كردند تا محمد فرح ايديد را دستگير كنند. 18 آمريكايى كشته شدند. اسحاق رابين نخست وزير اسرائيل و ياسر عرفات رهبر فلسطينى‏ها، قرارداد مشهور صلح خود را در كاخ سفيد به همراهى كلينتون امضا كردند.
1994- اردن و اسرائيل قرارداد صلح امضا كردند. ياسر عرفات، اسحاق رابين و شيمون پرز، وزير امور خارجه اسرائيل، جايزه صلح نوبل را به مناسبت قرارداد 1993 دريافت كردند.
1995- آمريكا تحريم تجارى عليه ايران را اعلام كرد. رابين دو سال پس از قرارداد صلح با فلسطينى‏ها ترور شد. در رياض انفجار يك اتومبيل بمب‏گذارى شده در خارج از آسايشگاه نظاميان آمريكايى، باعث كشته شدن 7 نفر شد كه 5 نفر از آنان آمريكايى بودند. سه گروه اسلامگرا مسؤوليت آن را به عهده گرفتند.
1996- در اثر انفجار يك كاميون در خارج از يك پادگان نظامى آمريكا، در خوبير واقع در عربستان سعودى 19 نفر از نيروهاى هوايى آمريكا كشته شدند. به گزارش سازمان ملل، ماهيانه 4500 كودك زير 5 سال عراقى در اثر تحريم‏ها عليه اين كشور جان مى‏سپارند.
1997- گروه اسلامگراى مصر 62 نفر را به قتل رساندند كه اكثر آنان توريست‏هاى خارجى در مصر بودند. اين گروه اقدام خود را به تلافى بازداشت‏شيخ عمرعبدالرحمن انجام داد كه به سبب بمب گذارى در مركز تجارت جهانى، در سال 1993 محكوم شده بود.
1998- انفجار بمب در خارج از سفارت‏هاى آمريكا، در كنيا و تانزانيا، باعث كشته شدن 224 نفر شد. آمريكا به مناطقى در سودان و افغانستان حمله كرد. كه گفته مى‏شد، اين مناطق در ارتباط با اسامه بن لادن هستند. آمريكا بن لادن را متهم به اقدامات تروريستى عليه اتباع اين كشور در خارج از آمريكا نمود.
1999- چريك‏هاى اسلامى كه گفته شد در ارتباط با بن‏لادن هستند، به جرم توطئه در جهت‏بمب گذارى در مراسم جشن‏هاى هزاره دستگير شدند.
2000- مذاكرات كمپ ديويد با شكست روبرو شد. شارون در بيت المقدس از قدس ديدن كرد كه اين مساله باعث‏خشمگين شدن فلسطينى‏ها كرد.
بمب‏گذارى در يك قايق آمريكايى در عدن باعث كشته شدن 17 ملوان آمريكايى شد بن لادن مسؤوليت آن را نمى‏پذيرد اما از عاملان آن تشكر كرد.
2001- دو هواپيما توسط هواپيماربايان به مركز تجارت جهانى در نيويورك و ساختمان پنتاگون در پنسيلوانيا اصابت كرد و بيش از 7000 نفر كشته و يا ناپديد شدند.
/الف